Το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών (ΕΙΕ), ένα από τα μεγαλύτερα Ερευνητικά Κέντρα της χώρας, αξιοποιώντας τη μακρόχρονη διεπιστημονική και εκπαιδευτική του εμπειρία, ανταποκρίνεται στα σύγχρονα αιτήματα των νέων, διευρύνοντας το πεδίο των επιστημονικών τους αναζητήσεων. Στο πλαίσιο αυτό οργανώνει την εκπαιδευτική δράση «Ερευνητικές Περιηγήσεις».
Η δράση απευθύνεται κυρίως σε μαθητές Λυκείου, οι οποίοι θα έχουν τη δυνατότητα να επισκεφθούν τα Ινστιτούτα του ΕΙΕ και το ΕΚΤ, να εξοικειωθούν με τις προηγμένες ηλεκτρονικές υπηρεσίες και υποδομές (Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών, Ινστιτούτο Βιολογίας, Φαρμακευτικής Χημείας και Βιοτεχνολογίας, Ινστιτούτο Θεωρητικής Φυσικής και Χημείας, Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης), και να έρθουν σε επαφή με τους ερευνητές, τα εργαστήρια και την ερευνητική δραστηριότητα που πραγματοποιείται σε αυτό. Οι επισκέψεις οργανώνονται με στόχο τη διερευνητική μάθηση των μαθητών στους χώρους που καλλιεργείται η έρευνα, τη γνωριμία με το επάγγελμα και τον χώρο εργασίας του ερευνητή, τα εργαλεία της έρευνάς του και την παρακολούθηση πειραμάτων εν εξελίξει. Πέρα από την προφανή συμβολή σε θέματα διεύρυνσης της γνώσης και επαγγελματικού προσανατολισμού, η δράση αποσκοπεί στην προβολή της ελεύθερης κριτικής σκέψης ως θετικό πρότυπο αντίληψης της πραγματικότητας.
Οι επισκέψεις θα πραγματοποιούνται σε συγκεκριμένες εβδομάδες κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους. Ωστόσο, κατόπιν συνεννόησης με τον κάθε φορέα θα είναι εφικτή η πραγματοποίηση επίσκεψης και σε άλλες ημερομηνίες. Οι προτεινόμενες εβδομάδες για το σχολικό έτος Σεπτέμβριος 2016 – Μάιος 2017 είναι τρείς (7-11 Νοεμβρίου 2016, 6-10 Φεβρουαρίου 2017, 3-7 Απριλίου 2017), ενώ το ενδεικτικό πρόγραμμα των επισκέψεων θα έχει την παρακάτω δομή:
- Σύντομη εισαγωγή στην ιστορία του ΕΙΕ και του Ινστιτούτου/Κέντρου που έχει επιλεγεί από το σχολείο,
- Εισαγωγή στην επιστημονική μέθοδο και έρευνα. Δημιουργία κατάλληλων ερεθισμάτων για την προετοιμασία των μαθητών,
- Σύνδεση των γνώσεων των μαθητών με τα πεδία της έρευνας που αφορούν την επίσκεψη,
- Επίσκεψη στους εργαστηριακούς χώρους και τη Βιβλιοθήκη,
- Συζήτηση – κλείσιμο.
Το ακριβές πρόγραμμα και οι εισηγήσεις θα προσαρμόζονται κάθε φορά στο επίπεδο εκπαίδευσης των μαθητών (Α’, Β’, Γ’ Λυκείου / Θετική ή Θεωρητική Κατεύθυνση). Κάθε επίσκεψη αφορά σε ένα σχολικό τμήμα (<30 άτομα) και η συνολική διάρκειά της είναι δύο έως τρείς ώρες ανά Ινστιτούτο. Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης, οι μαθητές συνοδεύονται από τους καθηγητές τους. Η δράση αφορά σε όλα τα σχολεία της χώρας και η επιλογή θα γίνεται με σειρά προτεραιότητας.
Με την ολοκλήρωση της επίσκεψης οι μαθητές θα είναι σε θέση, μεταξύ άλλων: να αντιληφθούν πώς κατακτάται και τεκμηριώνεται η γνώση μέσω της ερευνητικής διαδικασίας και της κριτικής σκέψης, να έχουν σαφέστερη εικόνα για την εργασία ενός ερευνητή στον χώρο των θετικών ή των ανθρωπιστικών επιστημών, να γνωρίσουν τον χώρο ενός εργαστηρίου και να κατανοήσουν τις διαφορές των υποδομών μεταξύ των διαφόρων επιστημών,να κατανοήσουν καλύτερα το πεδίο εφαρμογής εννοιών και θεωριών που μαθαίνουν στο σχολείο και να προετοιμαστούν για τη μετάβασή τους στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.
Το Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών με την έντονη και διαρκή ερευνητική και εκδοτική δραστηριότητα, την εξωστρέφεια και τη διεπιστημονικότητά του προβάλλει παγκοσμίως την αδιάσπαστη συνέχεια του Ελληνισμού και τη θεμελιώδη συμβολή του στον ευρωπαϊκό πολιτισμό. Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης οι μαθητές θα έχουν τη δυνατότητα να επισκεφθούν τρία ερευνητικά κέντρα (Τομέας Ελληνικής και Ρωμαϊκής Αρχαιότητος, Τομέας Βυζαντινών Ερευνών, Τομέας Νεοελληνικών Ερευνών), εξειδικευμένα στη μελέτη του αρχαίου, βυζαντινού και νεοελληνικού πολιτισμού.
Μέσω της επίσκεψής τους οι μαθητές θα ενημερωθούν τι είδους πηγές έχει στη διάθεσή του ο ερευνητής για κάθε ιστορική περίοδο, πώς διαβάζουμε τις πηγές κάθε εποχής, πώς συνδυάζονται οι νέες τεχνολογίες (databases) με την ερευνητική διαδικασία. Παράλληλα, θα αντιληφθούν τον τρόπο με τον οποίο η ιστορία επιδρά στη σύγχρονη πραγματικότητα και πώς, αντίστροφα, η σύγχρονη πραγματικότητα θέτει νέα ερωτήματα στην προσέγγιση της ιστορίας.
Ινστιτούτο Βιολογίας, Φαρμακευτικής Χημείας και Βιοτεχνολογίας
Στο Ινστιτούτο Βιολογίας, Φαρμακευτικής Χημείας και Βιοτεχνολογίας, οι μαθητές θα περιηγηθούν σε εργαστήρια που αφορούν όλες τις θεματικές κατευθύνσεις της έρευνας του Ινστιτούτου (Ανάπτυξη Φαρμάκων, Ολιστικές Προσεγγίσεις στην Υγεία, Βιοτεχνολογία) και θα έχουν τη δυνατότητα, μεταξύ άλλων, να κατανοήσουν τις διαδικασίες διεξαγωγής της επιστημονικής έρευνας στον τομέα της Βιοϊατρικής διεθνώς και να δουν από κοντά και εν λειτουργία τις πιο σύγχρονες και σημαντικές υποδομές και εγκαταστάσεις του Ινστιτούτου (όπως μονάδες συνεστιακής μικροσκοπίας, φασματοσκοπίας πυρηνικού μαγνητικού συντονισμού (NMR), φασματομετρίας μάζας (LC-MS-MS), κρυσταλλογραφίας ακτίνων Χ, ηλεκτρονικού παραμαγνητικού συντονισμού (EPR) και να αντιληφθούν τις εφαρμογές τους με απλά παραδείγματα.
Επίσης, θα γνωρίσουν εργαστηριακές πρακτικές όπως η χρήση πιπέτας, ηλεκτρονικού ζυγού, μέτρηση pH, προετοιμασία PCR αντίδρασης, ηλεκτροφόρηση DNA και πρωτεϊνών, να παρατηρήσουν καλλιέργεια καρκινικών κυττάρων και πώς αυτά ανταποκρίνονται σε αντικαρκινικά φάρμακα.
Ινστιτούτο Θεωρητικής και Φυσικής Χημείας
Στο Ινστιτούτο Θεωρητικής και Φυσικής Χημείας, οι μαθητές θα επισκεφθούν δύο ερευνητικά εργαστήρια(χημικής σύνθεσης και φυσικοχημικού χαρακτηρισμού υλικών) και θα εξοικειωθούν με την έννοια των "υλικών" (χημικές οντότητες με λειτουργικότητα), με παραδείγματα από φυσικά και τεχνητά υλικά, με την έννοια της χημικής δομής των υλικών σε σχέση με την λειτουργικότητά τους, με τον σχεδιασμό και την σύνθεση νέων υλικών, με ειδική αναφορά στις ιδιαιτερότητες των νανοϋλικών και με τις τεχνικές προσδιορισμού της χημικής δομής και της λειτουργικότητας των υλικών μέσω φυσικοχημικών τεχνικών.
Η θεματολογία των εισηγήσεων αναπτύσσεται κάθε φορά με αφορμή την ερευνητική δραστηριότητα του Ινστιτούτου κατά την ημέρα της επίσκεψης, το "πείραμα της ημέρας".
Στη Βιβλιοθήκη Επιστήμης, Τεχνολογίας, Πολιτισμού του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης οι μαθητές θα έχουν την ευκαιρία να έρθουν σε επαφή με έναν σημαντικό κρίκο στην ροή της Έρευνας: την αξιοποίηση της νέας παραγόμενης γνώσης, δεδομένου ότι το ΕΚΤ είναι ο εθνικός φορέας που συλλέγει, οργανώνει, τεκμηριώνει και διαχέει προς την κοινότητα την επιστημονική, τεχνολογική και πολιτιστική πληροφορία, αλλά και τη μελέτη της προϋπάρχουσας δημοσιευμένης ή μη επιστημονικής έρευνας.
Στο πλαίσιο της επίσκεψης οι μαθητές θα μάθουν να χρησιμοποιούν τις υπηρεσίες της βιβλιοθήκης, θα ανακαλύψουν τους διαφορετικούς τύπους της ακαδημαϊκης επικοινωνίας (επιστημονικά περιοδικά,μονογραφίες κ.λπ.) και θα κατανοήσουν έννοιες όπως η ηθική στην έρευνα και στη χρήση της ακαδημαϊκής και ερευνητικής πληροφορίας.
Επίσης, θα έρθουν σε επαφή με τις νέες τάσεις στην διαδικασία των επιστημονικών εκδόσεων, όπως η Ανοικτή Πρόσβαση, οι ηλεκτρονικές εκδόσεις, τα ψηφιακά αποθετήρια, τα μέσα επιστημονικής δικτύωσης, η ανοικτή επιστήμη και τα ανοικτά δεδομένα. Παράλληλα θα διδαχθούν τεχνικές αναζήτησης και ανάκτησης πληροφοριών, τη χρήση λέξεων κλειδιών, την αξιοποίηση του πρωτογενούς υλικού και την αξιολόγηση των πληροφοριακών πηγών.
Θα έχουν ακόμη τη δυνατότητα να γνωρίσουν και να χρησιμοποιήσουν τη ΜΗΤΙΔΑ, ένα καινοτόμο διαδικτυακό περιβάλλον, όπου με σύγχρονα εργαλεία και τις ελεύθερα προσβάσιμες ψηφιακές πηγές που διαθέτει το ΕΚΤ οι συμμετέχοντες δάσκαλοι και μαθητές έχουν την ευκαιρία να συνεργαστούν, να πειραματισθούν και να δημιουργήσουν οι ίδιοι ψηφιακό διαδραστικό εκπαιδευτικό περιεχόμενο.
Όσοι το επιιθυμούν θα έχουν την ευκαιρία να επισκεφθούν και το Datacenter του ΕΚΤ, το οποίο φιλοξενεί εκατοντάδες φυσικούς και εικονικούς εξυπηρετητές, και αποτελεί e-υποδομή σημείο αναφοράς για τον ελληνικό χώρο. Επίσης, μπορούν να λάβουν την απαραίτητη καθοδήγηση για τη συλλογή υλικού σχετικά με ερευνητική εργασία (project) που έχουν αναλάβει να πραγματοποιήσουν στο σχολείο.
Διαδικασία συμμετοχής
Η δήλωση συμμετοχής στις "Ερευνητικές Περιηγήσεις" στο ΕΙΕ μπορεί να γίνει:
α) ηλεκτρονικά μέσω της online φόρμας (κάντε κλικ εδώ)
β) κατεβάζοντας το αρχείο με την Αίτηση Συμμετοχής (SchoolVisits_atNHRF_Application.docx) και αποστέλλοντάς την με email στο education@eie.gr
Η προθεσμία δήλωσης συμμετοχής είναι:
Για την εβδομάδα 7-11/11/2016: μέχρι 17/10/2016
Για την εβδομάδα 6-10/02/2017: μέχρι 16/01/2017
Για την εβδομάδα 3-7/04/2017: μέχρι 13/03/2017
Σημειώνεται ότι το Εθνικό 'Ίδρυμα Ερευνών (ΕΙΕ) είναι νομικό πρόσωπο, ιδιωτικού δικαίου, μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, το οποίο ιδρύθηκε το 1958 και εποπτεύεται από τη Γενική Γραμματεία Έρευνας & Τεχνολογίας (ΓΓΕΤ) του Υπουργείου Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων. Το ΕΙΕ, καλύπτοντας ένα ευρύ φάσμα γνωστικών πεδίων, είναι ένα διεπιστημονικό κέντρο ερευνών, το οποίο απαρτίζεται σήμερα από τρία ερευνητικά Ινστιτούτα, ένα στην περιοχή των Ανθρωπιστικών Επιστημών και δύο στην περιοχή των Θετικών Επιστημών, και το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ).
Πηγή: Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών (ΕΙΕ), Δράση "Ερευνητικές Περιηγήσεις" (.pdf)
