Σε μια εποχή που το ψηφιακό περιεχόμενο γίνεται ολοένα και πιο σημαντικό στον χώρο της εκπαίδευσης, το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης, με την ευκαιρία της ολοκλήρωσης της Μαθησιακής Ηλεκτρονικής Τράπεζας Ιδιαίτερης αξίας Διδακτικών Αντικειμένων (ΜΗΤΙΔΑ), διοργάνωσε ημερίδα με θέμα "Παρουσίαση και τρόποι αξιοποίησης της ψηφιακής συνεργατικής πλατφόρμας εκπαιδευτικού περιεχομένου ΜΗΤΙΔΑ". Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε την Πέμπτη 29 Οκτωβρίου 2015 στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, στην Αθήνα, προσελκύοντας το ενδιαφέρον της εκπαιδευτικής κοινότητας.
Κατά τη διάρκεια της ημερίδας, μέλη της ερευνητικής και ακαδημαϊκής κοινότητας, εκπαιδευτικοί πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και γενικότερα δημιουργοί εκπαιδευτικού περιεχομένου, συζήτησαν προβληματισμούς και παρουσίασαν παραδειγματικές εφαρμογές που αναπτύχθηκαν στη ΜΗΤΙΔΑ (www.mitida.gr).
Αξιοποιώντας πρωτογενές υλικό από τα ψηφιακά αποθετήρια & τις ηλεκτρονικές εκδόσεις του ΕΚΤ, καθώς και από άλλες πηγές ανοικτών δεδομένων, έχουν ήδη αναπτυχθεί εφαρμογές στις ακόλουθες τρεις θεματικές περιοχές: α) Νεότερη Ελληνική Ιστορία και Πολιτισμός, β) Αρχαία και Βυζαντινή Ιστορία και Πολιτισμός, γ) Φυσικό και Αστικό Περιβάλλον. Οι εκπαιδευτικοί μπορούν να αξιοποιήσουν συνδυαστικά τις εφαρμογές και το επιστημονικά έγκριτο ψηφιακό υλικό που φιλοξενεί η ΜΗΤΙΔΑ στις παραπάνω θεματικές περιοχές και εφόσον το επιθυμούν, να δημιουργήσουν νέο περιεχόμενο.
Η ημερίδα πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του έργου "Παραγωγή εκπαιδευτικού & επιμορφωτικού υλικού (με χρήση social networks και user-generated content)", που εντάσσεται στην πράξη "Εθνικό Πληροφοριακό Σύστημα Έρευνας και Τεχνολογίας/Κοινωνικά Δίκτυα – Περιεχόμενο Παραγόμενο από Χρήστες". Η πράξη υλοποιείται από το ΕΚΤ στο πλαίσιο του Ε.Π. "Ψηφιακή Σύγκλιση" του ΕΣΠΑ (με τη συγχρηματοδότηση της Ελλάδας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης - Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης). Ανάδοχος του έργου είναι η εταιρεία ΚΟΡΥΜΒΟΣ Α.Ε. με υπεργολάβους: το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (Τμήμα Βιολογίας & Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας), τον Σύλλογο "Οι Φίλοι της Μουσικής" και την εταιρεία Mobics Α.Ε.
Η διευθύντρια του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης, Δρ. Εύη Σαχίνη, ανοίγοντας την εκδήλωση, υπογράμμισε ότι το ΕΚΤ ως κεντρικός φορέας οργάνωσης και διάθεσης περιεχομένου επιστήμης και πολιτισμού, σε συνεργασία με άλλους ελληνικούς φορείς που δραστηριοποιούνται στον ίδιο χώρο, συμβάλλει στην ανάπτυξη υψηλής τεχνογνωσίας στον τομέα του ψηφιακού περιεχομένου.
"Το ΕΚΤ, ακολουθώντας σύγχρονα διεθνή πρότυπα και σε συνεργασία με έγκριτους πολιτιστικούς και επιστημονικούς φορείς, προσδοκά στη δημιουργία ενός νέου ψηφιακού οικοσυστήματος που μπορεί να υποστηρίξει τη διεύρυνση της γνώσης, αξιοποιώντας και αναδεικνύοντας το περιεχόμενο εκείνο που ήδη έχει συλλογικά ψηφιοποιηθεί και τεκμηριωθεί" επισήμανε η Ε. Σαχίνη, προσθέτοντας "Ο οραματικός αυτός στόχος, αντικατοπτρίζεται και μέσα από την υλοποίηση της πλατφόρμας ΜΗΤΙΔΑ. Ενός πληροφοριακού συστήματος που απευθύνεται πρωτίστως σε εκπαιδευτικούς, αλλά και που έχει σχεδιαστεί με έναν φιλικό τρόπο ώστε να αξιοποιηθεί και από τους ίδιους τους μαθητές ως μία γνωσιακή βάση μέσω της οποίας θα μπορέσουν να προσεγγίσουν θέματα που είναι αρκετά σύνθετα και τα οποία χρειάζονται τη διαλειτουργικότητα των πηγών ώστε να μπορέσουν να απαντηθούν".
Στη συνέχεια, η Μαρίκα Ανδρουτσοπούλου, υπεύθυνη του Γραφείου Στρατηγικής Ανάπτυξης & Συντονισμού του ΕΚΤ, παρουσίασε την Πράξη "Εθνικό Πληροφοριακό Σύστημα Έρευνας και Τεχνολογίας / Κοινωνικά Δίκτυα– Περιεχόμενο Παραγόμενο από Χρήστες" του Ε.Π. "Ψηφιακή Σύγκλιση". Η Μ. Ανδρουτσοπούλου, τόνισε πως η Πράξη αποτελεί το πλαίσιο ανάπτυξης της εθνικής ερευνητικής υποδομής (research e-infrastructure) που αναπτύσσει το ΕΚΤ, για να υποστηρίξει τον θεσμικό του ρόλο. Επίσης, αναφέρθηκε στις αναπτυξιακές κατευθύνσεις των ερευνητικών e-υποδομών σε ευρωπαϊκό επίπεδο και τέλος ανέδειξε τις ωφελούμενες ομάδες χρηστών αλλά και τα οφέλη που απορρέουν μέσω της υλοποίησης των (υπο)έργων της Πράξης.
Ο διευθύνων σύμβουλός της ΚΟΡΥΜΒΟΣ ΑΕ, Δρ Μιχάλης Παναγιώτου, ανέλυσε το αντικείμενο του έργου "Παραγωγή εκπαιδευτικού & επιμορφωτικού υλικού (με χρήση social networks - user generated content)" παρουσιάζοντας τα 4 εργαλεία παραγωγής εκπαιδευτικού περιεχομένου που παρέχει η πλατφόρμα ΜΗΤΙΔΑ: α) Δημιουργία Ηλεκτρονικών Μαθημάτων, β) Δημιουργία Θεματικών Χαρτών, γ) Δημιουργία Εκπαιδευτικών Σεναρίων, δ) Συμμετοχή σε Ομάδες Εργασίας.
Ο Μ. Παναγιώτου επισήμανε τον διττό στόχο του έργου για: α) τη δημιουργία εφαρμογών εκπαιδευτικού χαρακτήρα με επιστημονικά έγκριτο περιεχόμενο από τα αποθετήρια του ΕΚΤ αλλά και από υλικό άλλων ελεύθερης πρόσβασης συλλογών και β) την προσέλκυση και εμπλοκή ομάδων χρηστών από την πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση, που θα αξιοποιήσουν αλλά και θα εμπλουτίσουν το υλικό και τις εφαρμογές που υλοποιήθηκε και που συνεχίζεται να αναπτύσσεται στο πλαίσιο του έργου. Στη συνέχεια, ο Μ. Παναγιώτου παρουσίασε το παραδειγματικό υλικό που δημιουργήθηκε στις 3 θεματικές περιοχές, επισημαίνοντας ότι "οι εκπαιδευτικοί μπορούν να αξιοποιήσουν τα εργαλεία και το έγκριτο περιεχόμενο που φιλοξενεί η ΜΗΤΙΔΑ και χρησιμοποιώντας ως πιλότο το παραδειγματικό υλικό που ήδη έχει παραχθεί, εφόσον το επιθυμούν, μπορούν να προχωρήσουν στη παραγωγή του δικού τους εκπαιδευτικού υλικού".
Από την πλευρά του ο Δρ. Βασίλειος Τσέτσος (πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της Mobics A.E.) παρουσίασε συνοπτικά το περιεχόμενο και τις τεχνολογικές δυνατότητες της διαδικτυακής πύλης, δίνοντας έμφαση στο εργαλείο δημιουργίας Θεματικών Χαρτών και υπογραμμίζοντας ότι για πρώτη φορά παρέχεται στην εκπαιδευτική κοινότητα της χώρας, μία τέτοιου είδους εφαρμογή αξιοποίησης, παραγωγής και εμπλουτισμού εκπαιδευτικού περιεχομένου.
Η διαδικτυακή εφαρμογή Θεματικών Χαρτών αποτελείται από δύο υποσυστήματα. Το πρώτο διαχειριστικό υποσύστημα προσφέρει στους εγγεγραμμένους χρήστες δυνατότητες δημιουργίας και επεξεργασίας των χαρτών, ενώ το δεύτερο χρησιμοποιείται από τους επισκέπτες για την περιήγησή τους στους θεματικούς χάρτες και στο περιεχόμενο των αποθετηρίων που αναπαρίστανται σε αυτούς. Κλείνοντας την ομιλία του υπογράμμισε το γεγονός πως.
Ο Κωνσταντίνος Τσιμπάνης (μέλος του Κέντρου Λειτουργίας και Διαχείρισης Δικτύου του Πανεπιστημίου Αθηνών) παρουσίασε το εργαλείο δημιουργίας ηλεκτρονικών μαθημάτων που έχει σχεδιαστεί από το Ακαδημαϊκο Διαδικτύο (GUnet) για την υποστήριξη Υπηρεσιών Ασύγχρονης Τηλεκπαίδευσης με προσανατολισμό την ενίσχυση της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Το εργαλείο αυτό ενσωματώνεται ως παραμετροποιημένο περιβάλλον, στην πλατφόρμα ΜΗΤΙΔΑ και διαλειτουργεί με τις υπόλοιπες 3 διαδικτυακές εφαρμογές. Ο Κ. Τσιμπάνης ανέλυσε τη φιλοσοφία και τα χαρακτηριστικά που διέπουν τη λογική του εργαλείου δημιουργίας ομάδων συνεργασίας που επίσης ενσωματώνεται στο περιβάλλον της πλατφόρμας και το οποίο αποτελεί συνεισφέρει στην υλοποίηση ψηφιακών χώρων συνεργασίας όπου οι εκπαιδευτικοί μπορούν να οργανώσουν ομάδες συνεργασίας για την προετοιμασία εκπαιδευτικών σεναρίων, ηλεκτρονικών μαθημάτων και θεματικών χαρτών.
O Κώστας Μπέκος, φιλόλογος και συνεργάτης του ΕΚΤ, παρουσίασε το τέταρτο εργαλείο παραγωγής ψηφιακού εκπαιδευτικού περιεχομένου, την εφαρμογή κατασκευής, χρησιμοποίησης, αξιολόγησης και διακίνησης εκπαιδευτικών σεναρίων. Αφού πρώτα ανέλυσε το θεωρητικό πλαίσιο που καθορίζει την οργάνωση ενός σεναρίου, προχώρησε στην ανάδειξη των χαρακτηριστικών γνωρισμάτων που διέπουν τη δομή του και παρουσίασε το πρωτόκολλο συγγραφής εκπαιδευτικών σεναρίων που υιοθέτησε το ΕΚΤ στο πλαίσιο του έργου και το οποίο αποτελείται από 9 βήματα. Ο Κ. Μπέκος ανέφερε ότι "Η ποικιλομορφία της εκπαιδευτικής πρακτικής και η συνθετότητα των διαδικασιών μάθησης δεν επιτρέπουν έναν πλήρη σχεδιασμό βημάτων δόμησης μίας διδακτικής παρέμβασης, εντούτοις τα εκπαιδευτικά σενάρια, σε γενικές γραμμές εμφανίζουν μια σταθερή δομή και συνακόλουθα τόσο η σχεδίασή και η ανάπτυξή τους όσο και η πραγματοποίησή τους σε συνθήκες τάξης μπορεί να ακολουθήσει μια σειρά από διακριτές φάσης".
Το ψηφιακό περιεχόμενο που αναπτύχθηκε στη ΜΗΤΙΔΑ
Η ημερίδα ολοκληρώθηκε με τους υπεργολάβους του έργου να παρουσιάζουν το πρότυπο ψηφιακό εκπαιδευτικό που ανέπτυξαν, αξιοποιώντας τις εφαρμογές και το επιστημονικά έγκριτο περιεχόμενο που φιλοξενεί η πλατφόρμα.
Σημειώνεται πως μέχρι σήμερα:
α) για την πρώτη θεματική ενότητα: Νεότερη Ελληνική Ιστορία και Πολιτισμός, αναπτύχθηκαν 2 μαθήματα τηλεκπαίδευσης, 4 εκπαιδευτικά σενάρια και 2 θεματικοί χάρτες.
β) για τη δεύτερη θεματική ενότητα: Αρχαία Ελληνική και Βυζαντινή Ιστορία και Πολιτισμός, αναπτύχθηκαν 3 μαθήματα τηλεκπαίδευσης, 5 εκπαιδευτικά σενάρια και 3 θεματικοί χάρτες.
γ) για την τρίτη θεματική ενότητα: Φυσικό και Αστικό Περιβάλλον στην Ελλάδα, αναπτύχθηκαν: 1 μάθημα τηλεκπαίδευσης, 4 εκπαιδευτικά σενάρια και 1 θεματικός χάρτης.
Η Διευθύντρια της Μουσικής Βιβλιοθήκης "Λίλιαν Βουδούρη" - Σύλλογος οι Φίλοι της Μουσικής, Δρ. Στεφανία Μεράκου, με τη συνδρομή της Βέρας Κριεζή (Υπεύθυνη Ψηφιακών & Τεχνικών Υπηρεσιών), παρουσίασαν από κοινού 6 παραδειγματικές εφαρμογές εκπαιδευτικού περιεχομένου (2 θεματικούς χάρτες και 4 εκπαιδευτικά σενάρια) που δημιουργήθηκαν στο πεδίο της μουσικής για την θεματική ενότητα 1: Nεότερη Ελληνική Ιστορία και Πολιτισμός.
Στο πλαίσιο της συγκεκριμένης θεματικής ενότητας: α) σχεδιάστηκαν οι θεματικοί χάρτες: Τραγούδια και χοροί της Θράκης, Μίκης Θεοδωράκης, β) αναπτύχθηκαν τα εκπαιδευτικά σενάρια: Περπερούνα: Το κάλεσμα της βροχής, Τα σύμβολα του έθνους: ο ελληνικός εθνικός ύμνος, Η έντεχνη ελληνική μουσική στο πρώτο μισό του 20ου αιώνα, Όταν ενώνονται μαζί…οι στίχοι και η μουσική!
Εκπροσωπώντας το Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, η Δρ. Αλεξάνδρα Σ. Σφυρόερα [μέλος Εργαστηρίου Διδακτικού Προσωπικού (ΕΔΙΠ), από το Μουσείο Αρχαιολογίας και Ιστορίας της Τέχνης του Πανεπιστημίου Αθηνών], η Δρ. Μαρία Χρόνη, ο φιλόλογος Γιώργος Δούφλης, ο ιστορικός Κλεάνθης Ζουμπουλάκης και η Δρ. Κωνσταντίνα Τσιώρου, παρουσίασαν το διαδραστικό υλικό που οι ίδιοι δημιούργησαν και το οποίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως πιλότος για την παραγωγή ή τον εμπλουτισμό νέου περιεχομένου. Το υλικό αυτό καλύπτει την γνωστική περιοχή της θεματικής ενότητας 2: Αρχαία και Βυζαντινή Ιστορία και Πολιτισμός και σχετίζεται με το πεδίο της Αρχαίας Ελληνικής και Βυζαντινής Ιστορίας.
Στο πλαίσιο της συγκεκριμένης θεματικής ενότητας υλοποιήθηκαν και παρουσιάστηκαν:
- 3 θεματικοί χάρτες: α) Ο Μέγας Αλέξανδρος και οι εκστρατείες του στην Ανατολή. Ο κόσμος και η εποχή του, β) Χρᾷ ἡ Πυθία κτίζειν πόλιν: ο Α΄ και ο Β΄ Αποικισμός, γ) Πολιτική και πολιτισμός στη βυζαντινή αυτοκρατορία: από τη δυναστεία των Μακεδόνων στην περίοδο των Κομνηνών.
- 5 εκπαιδευτικά σενάρια: α) Παρθενώνας: Ο Μέγας Αλέξανδρος και οι εκστρατείες του στην Ανατολή. Ο κόσμος και η εποχή του, β) Χρα Πυθία κτίζειν πόλιν: ο Α΄και ο Β’ Αποικισμός, γ) Η Βυζαντινή αυτοκρατορία στο απόγειο της δύναμής της: πολιτική και πολιτισμός στα χρόνια των Μακεδόνων, δ) Η βυζαντινή αυτοκρατορία ανάμεσα σε Ανατολή και Δύση: πτυχές της ζωής στο Βυζάντιο στα χρόνια των Κομνηνών, ε) Παρθενώνας: ένας ναός για την Αθηνά, το σύμβολο μιας πόλης.
- 3 ηλεκτρονικά μαθήματα: α) Παρθενώνας: ένας ναός για την Αθηνά, το σύμβολο μιας πόλης, β) Η Βυζαντινή αυτοκρατορία στο απόγειο της δύναμής της: πολιτική και πολιτισμός στα χρόνια των Μακεδόνων, γ) Η βυζαντινή αυτοκρατορία ανάμεσα σε Ανατολή και Δύση: πτυχές της ζωής στο Βυζάντιο στα χρόνια των Κομνηνών.
Τέλος, ο Δρ. Αναστάσιος Λεγάκις από το Τμήμα Βιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, η Μαρία Δημοπούλου και ο Παντελής Τσολάκος, συμπαρουσίασαν 6 πρότυπες εφαρμογές εκπαιδευτικού περιεχομένου (1 θεματικό χάρτη, 4 εκπαιδευτικά σενάρια και ένα ηλεκτρονικό μάθημα) που δημιουργήθηκαν στο πεδίο της Βιολογίας και της Μελέτης του Περιβάλλοντος για τη θεματική ενότητα 3: Το Φυσικό και Αστικό Περιβάλλον στην Ελλάδα.
Αναλυτικότερα, για τη συγκεκριμένη θεματική ενότητα: α) σχεδιάστηκε ο θεματικός χάρτης: Τα απειλούμενα ζώα της Ελλάδας, β) αναπτύχθηκαν τα εκπαιδευτικά σενάρια: Αγαθά και υπηρεσίες που προσφέρει η βιοποικιλότητα, Απειλούμενα είδη, Η φύση στην πόλη, Οι προσαρμογές των οργανισμών, γ) υλοποιήθηκε το ηλεκτρονικό μάθημα: Οι προσαρμογές των οργανισμών.
Ολες οι παρουσιάσεις και τα βίντεο της εκδήλωσης διατίθενται εδώ.